กาพย์สุรางคนางค์ ๓๒

ชื่อเดิม คือ กาพย์ธนัญชยางค์
โดย พระราชวรวงค์เธอ กรมหมื่นพิทยาลงกรณ์ (น.ม.ส.)
ท่านได้แถลงไว้ในภาคผนวกหนังสือ สามกรุง
ที่เขียนจบในปี ๒๔๘๗ ดังนี้

กาพย์ธนัญชยางค์
กาพย์ชนิดนี้ข้าพเจ้าออกแบบให้ใช้เป็นคำอธิบายภาพ
เรื่อง “ศรีธนญชัย”
ที่พิมพ์สัปดาห์ละชุด ในหนังสือพิมพ์ “ประมวญสาร”
กาพย์อย่างใหม่นี้ก็คือ กาพย์สุรางคนางค์ ๒๘ แบบเก่านั้นเอง
แต่ เติมอีก ๔ คำแลเพิ่มสัมผัสเข้าอีก
รูปภาพที่พิมพ์ใน “ประมวญสาร” นั้น
ภาพหนึ่งมีที่สำหรับคำอธิบายเพียงบันทัดเดียว
ยาวเพียง ๔ นิ้วครึ่ง จึ่งต้องใช้กลอนชนิดที่ จุความได้มาก ในที่น้อย
แลเมื่อแยกบทหนึ่งเป็นสองบันทัด ก็ให้บรรทัดยาวเท่ากัน
กาพย์ธนัญชยางค์ได้กำเนิดด้วยประการฉนี้

กาพย์ธนัญชยางค์ ๓๒ vs กาพย์สุรางคนางค์ ๒๘

@ ฅนทุกหมู่เหล่า แรกเกิดเปลือยเปล่า [กาพย์ธนัญชยางค์ ๓๒]
@ แรกเกิดเปลือยเปล่า
บริสุทธิ์งามเงา อ่อนเยาว์โลกีย์
ผ่านกาลผ่านสถาน สามานย์เริ่มมี
ทำชั่วทำดี หมองศรีชีวา

@ ลองตรองยามยล เฉกเช่นหยาดฝน
@ เฉกเช่นหยาดฝน
ตกพื้นหมองมล เปื้อนปนกายา
ธรณินซับหนุน ใสขุ่นนานา
แดดแผดเผากล้า นำพาพ้นดิน

@ ร้อนนำน้ำไซร้ แปรเปลี่ยนเป็นไอ
@ แปรเปลี่ยนเป็นไอ
น้ำกลับสวยใส ผ่องไสว เมฆินทร์
ธรรมเผยผองชน จักพ้นมลทิน
กายใจต้องถวิล ละสิ้นตัณหา

@ "รักเมตตา"ดล เผาผลาญตัวตน
@ เผาผลาญตัวตน
“ของกู” หลุดพ้น คือหนมรรคา
ช่วยเหลือรับใช้ เหนื่อยใจกายา
มิท้อบ่นว่า ศรัทธาหนุนนำ