ประภัสสร เสวิกุล "ความสำเร็จต้องใช้เวลา"

ประภัสสร เสวิกุล "ความสำเร็จต้องใช้เวลา"
พบนิยามความสำเร็จของศิลปินแห่งชาติ-นักเขียนชื่อดัง ผู้หล่อหลอมเรื่องราวความสำเร็จประหนึ่งหินย้อยที่ค่อยๆ หยดลงมาเป็นถ้ำที่สวยงาม

นิยามความสำเร็จของแต่ละคนคงแตกต่างกัน และเป็นเรื่องดีที่เราจะได้รับรู้การประกอบร่างแต่ละก้าวของความสำเร็จที่กว่าจะถึงวันนี้
โดยเฉพาะ ประภัสสร เสวิกุล ศิลปินแห่งชาติและนักเขียนชื่อดัง

ลองมาฟังประภัสสรบอกเล่ามุมมองชีวิต การทำงาน ครอบครัว และเรื่องราวต่างๆ ให้คนรุ่นหลังได้รับรู้และนำไปเป็นข้อคิดประดับชีวิตกันค่ะ

ตอนนี้ถือว่าคุณเป็นนักเขียนแบบเต็มเวลาแล้ว
(ยิ้ม) จริงๆ ผมคิดว่า ตัวเองยังเป็นนักการทูตอยู่นะครับ เป็นสิ่งที่ถูกหล่อหลอมมานาน คงเอาออกไปจากตัวผมไม่ได้
แต่ความเป็นนักเขียนก็อยู่ในตัวเหมือนกัน เพราะว่าผมเริ่มทั้งสองอย่างนี้มาในเวลาที่ใกล้เคียงกัน

ความเป็นนักการทูตที่ว่ามีอะไรบ้างค่ะ
เป็นเรื่องของวิธีคิด คือเวลาที่เราจะทำอะไรหรือพูดอะไรต้องคิดอย่างรอบด้าน ต้องคำนึงถึงสิ่งที่จะเกิดขึ้นตามมาด้วย
สำหรับเรื่องที่สองก็จะเป็นวิธีการวางตัว การปฏิบัติตัวเวลาเข้าสังคมหรือเวลาที่ปรับตัวเข้ากับที่ต่างๆ ก็จะมีรูปแบบของการทูตอยู่ในตัว
ไม่ว่าจะเป็นธรรมเนียมปฏิบัติ พิธีการ หรือมารยาทในทางสังคมและภาษาที่มีแบบเฉพาะตัว เวลาออกสังคมต้องแต่งตัวอย่างนี้
หรือไปงานพิธีของทางรัฐต่างๆ ก็มีรูปแบบเฉพาะอยู่ มีวิธีการพูด วิธีการเขียนหนังสือ วิธีการทานเลี้ยง จัดเลี้ยง ซึ่งเมื่อเราเข้าไปสู่ระบบ
เราก็ทำตามฟอร์มเหล่านั้นเป็นเวลานานจนคุ้นเคยหรือว่าเคยชินไปเอง และสะท้อนออกมาในวิธีการเขียนหรือวิธีการกล่าวในวาระต่างๆ
เป็นรูปแบบของนักการทูต อาจจะไม่ทั้งหมดนะครับ แต่ก็มีสอดแทรกอยู่ในนั้นซึ่งคงจะเอาออกไม่ได้แล้วละครับ

การเป็นนักการทูตถือเป็นข้อได้เปรียบสำหรับการเป็นนักเขียนมากน้อยแค่ไหนค่ะ
การที่เราได้เดินทางไปตามที่ต่างๆ ก็อาจมีส่วนทำให้ได้เปลี่ยนจากชีวิตประจำวันที่จำเจไปพบเห็นหรือรู้จักกับสิ่งใหม่ๆ
ทำให้ได้เปิดโลกทัศน์ตัวเองให้กว้างขึ้น ไม่จม ไม่งมงายอยู่กับตัวเอง กับสิ่งที่เราเป็นอยู่ หรือว่าความเชื่อของเรา
รวมทั้งได้ปรับความคิดในแง่มุมต่างๆการเดินทางจึงเป็นสิ่งจำเป็น
แต่ไม่ว่าจะอย่างไรก็ตาม การเดินทางก็ต้องมีการสังเกตและการศึกษาประกอบไปด้วย ไม่ใช่เดินทางไปเฉยๆ แล้วไม่เห็นอะไรเลย
ต้องเห็น ต้องศึกษา ต้องเข้าใจสิ่งที่เป็นอยู่ของสังคมหรือของประเทศนั้นด้วยจึงจะทำให้เราได้เรียนรู้หลายๆ เรื่อง

อย่างช่วงที่ทำงานเป็นผู้ช่วยเลขานุการ สถานเอกอัครราชทูตไทยณ นครเวียงจันทน์ ประเทศลาว
ผมกับภรรยาก็ได้พบกับเหตุการณ์ทั้งดีและไม่ดีหลายๆ อย่าง ไม่ว่าจะเป็นเรื่องที่ต้องเสียลูกคนแรก โรคภัยไข้เจ็บ
หรือเรื่องความไม่ปลอดภัยในชีวิตต่างๆ แต่ผมคิดว่านั่นเป็นบทเรียนที่โลกและชีวิตให้กับเรา ผมคิดว่า เราต้องเรียนรู้ในความเจ็บปวด
ในความผิดหวัง ในความเสียใจควบคู่ไปกับความสุขความสมหวัง และความดีใจ แม้ว่าความทุกข์อาจจะเลวร้าย
แต่มันจะช่วยหล่อหลอมให้เรามีความเข้มแข็งมากขึ้น คืออย่าไปนึกแต่ว่ามันเป็นความทุกข์
แต่ต้องคำนึงถึงผลที่เราจะได้รับจากความทุกข์นั้นด้วย แล้วเราจะสบายใจขึ้น

เคล็ดลับในการดูแลครอบครัวของคุณประภัสสรคืออะไรค่ะ
ผมคิดว่า อยู่ที่การแบ่งเวลาแล้วก็แบ่งหน้าที่นะครับ อย่างสมัยก่อนผมก็ทำหลายอย่าง
คือนอกจากงานประจำที่กระทรวงต่างประเทศแล้ว ก็ยังมีงานสังคม งานเขียน แล้วก็เรื่องต่างๆ อีกเยอะแยะ
แล้วยังมีครอบครัวด้วย ก็ต้องแบ่งเวลาให้ถูกต้อง ให้ทุกๆ ฝ่ายได้รับเวลาอย่างเท่าเทียมกันหรือว่าตามสมควร
สิ่งที่จำเป็นมากสำหรับครอบครัวคือ พ่อแม่ต้องมีเวลาให้กับลูกให้กับบ้าน และให้กับผู้ใหญ่ที่อยู่ในบ้าน
ไม่อย่างนั้นแล้วบ้านก็จะเป็นเหมือนกับกรงเปล่าที่ขังสัตว์ต่างๆ เอาไว้ โดยที่ไม่ให้อาหาร ไม่ดูแล
ถ้าเป็นอย่างนั้นบ้านก็ย่อมไม่มีความสุขและไม่มีใครอยากกลับบ้านหรอก

ผมคิดว่า ทุกครอบครัวจะต้องพยายามทำให้บ้านเป็น Sanctuary คือที่ที่อยู่แล้วมีความสุข ทำบ้านให้เป็นวิมาน
เป็นสวรรค์ในความคิดของคนที่อยู่ในบ้าน ต่อให้เขาอยากไปเที่ยวไปเตร่หรืออะไรก็แล้วแต่ แต่สุดท้ายเขาต้องกลับบ้าน
เพราะรู้สึกว่าเป็นที่ที่ปลอดภัย มีความสุข และอบอุ่น
ครอบครัวเป็นหน่วยแรกของสังคมที่จะสามารถสร้างให้คนเป็นอย่างไรก็ได้แล้วไม่ใช่สร้างแต่เด็กเพียงอย่างเดียวแต่ยังสร้างผู้ใหญ่ด้วย
และส่งผลถึงการทำงานด้วยใช่ไหมค่ะ
ใช่ครับ เพราะว่าถ้าครอบครัวไม่สงบสุขหรือวุ่นวาย เราก็ทำงานยากหรือลำบากไปด้วย แต่ถ้าครอบครัวเรามีความสงบสุขร่มเย็นอยู่กันด้วยรอยยิ้ม
เราก็มีความสุข สามารถทำงานด้วยความปลอดโปร่งครอบครัวเป็นหน่วยแรกของสังคมที่จะสามารถสร้างให้คนเป็นอย่างไรก็ได้
แล้วไม่ใช่สร้างแต่เด็กเพียงอย่างเดียว แต่ยังสร้างผู้ใหญ่ด้วยเพราะบ้านที่ไม่มีความสุข ผู้ใหญ่เองก็ไม่มีความสุขเหมือนกัน

อย่างที่บอกไปแล้วว่า การแบ่งเวลาสำคัญมาก ถ้าเรามีวินัยในการทำงาน เราก็จะจัดการเรื่องของครอบครัวได้ สมัยก่อนผมแบ่งเวลาเอาไว้ว่า
จะทำงานเขียนตอนกลางคืน 2 ชั่วโมง เราก็ต้องทำ 2 ชั่วโมงไปนั่งที่โต๊ะทำงานแล้วก็ทำไป ได้แค่ไหนเป็นอีกเรื่องหนึ่ง
แต่หมายความว่าเราต้องตั้งเวลาเอาไว้ก่อน แต่ในขณะที่ทำงานผมก็ไม่ได้เครียดอะไรนะครับ ถ้าระหว่างนั้นลูกเข้ามาคุยด้วย
เล่นด้วยก็ไม่มีปัญหา หรือบางทีผมอาจจะออกไปหาลูกเองก็ได้ ดังนั้น แม้กระทั่งวันทำงานผมก็ต้องอยู่ใกล้ชิดกับครอบครัว
ไม่ได้ทำให้ตัวเองห่างเหินจากครอบครัวเลย

คุณประภัสสรมีคำแนะนำสำหรับครอบครัวในยุคนี้
ที่ทั้งฝ่ายหญิงและฝ่ายชายต้องออกไปทำงานอย่างไรบ้างค่ะ

ทั้งคู่ต้องมีความเข้าใจ ความเชื่อใจ ความไว้วางใจซึ่งกันและกันครับ แน่นอนว่าหนุ่มสาวสมัยนี้ต่างคนต่างก็ต้องทำงาน
อาจจะหาเวลาตรงกันเพื่อพบกันยาก แต่สมัยนี้ก็มีเครื่องมือสื่อสารอยู่เยอะนะครับ อย่างโทรศัพท์มือถือ พอมีเวลาว่างก็ได้พูดคุยถามไถ่กัน
เป็นอย่างไรบ้าง สบายดีหรือเปล่า หรือจะส่งเอสเอ็มเอสก็ทำได้สะดวก คือถ้ามีการสื่อสารกันก็สามารถสร้างความผูกพัน สร้างสายใยต่อกันได้ครับ

แล้วคุณมองรูปแบบการเขียนสั้นๆ ทางเว็บไซต์อย่างเฟซบุ๊กหรือทวิตเตอร์อย่างไรบ้างครับ
ผมคิดว่า ตรงนี้เป็นเพียงการเริ่มต้นของการก้าวเข้าสู่การเป็นนักเขียนเท่านั้นครับ เหมือนกับสมัยก่อนที่เรานิยมเขียนไดอะรี่กัน
พอเวลาผ่านไป เริ่มเติบโตขึ้น ก็จะสะท้อนออกมาด้วยการเขียนอะไรที่ยาวขึ้น เป็นเรื่องเป็นราวมากขึ้น
ผมคิดว่ายุคนี้ถือว่าเป็นช่วงที่ดีของผู้ที่รักการเขียน เพราะว่าการเกิดของนักเขียนยุคนี้ง่ายกว่าสมัยก่อน
และถ้าได้เขียนต่อเนื่องไปเรื่อยๆ ก็จะเป็นการฝึกทักษะการเขียนไปด้วยในตัว

หากต้องการประสบความสำเร็จในอาชีพนักเขียน มีคำแนะนำอย่างไรบ้างค่ะ
ในความคิดของผม งานเขียนที่ดีต้องประกอบด้วยปัจจัย 4 ประการ หนึ่งคือจินตนาการ คนเราต้องมีจินตนาการที่จะเขียนอะไรออกมา
ถ้าไม่มีจินตนาการ เนื้อหาก็อาจจะกลายเป็นวิชาการไป แต่ในขณะเดียวกันก็ต้องมีวิชาการอยู่ในงานเขียนด้วย วิชาการคือข้อมูลต่างๆ
ที่จะทำให้จินตนาการของเราไม่เลื่อนลอย สามก็คือกลวิธีการเขียนซึ่งแต่ละคนก็ต่างกันออกไป สุดท้ายคือประสบการณ์
ที่เราได้พบเห็นมาทั้งสี่อย่างนี้เมื่อประกอบกันเข้าคือวิธีการเขียนในแบบของผม

นอกจากนั้น ผมถือว่าความรับผิดชอบเป็นหน้าที่ของนักเขียนอาจจะไม่มีคำว่าจรรยาบรรณเขียนเอาไว้ในกฎข้อบังคับของนักเขียน
แต่นักเขียนต้องมีจรรยาบรรณ ต้องเสนอในสิ่งที่เป็นประโยชน์หรือว่าดีงามต่อสังคม โอเค คุณอาจจะเปิดเผยหรือเปิดโปงสิ่งที่ไม่ดีไม่งามได้
แต่ต้องเป็นการเปิดโปงเพื่อทำให้สังคมนั้นดีขึ้น ศรีบูรพาเคยกล่าวเอาไว้ในทำนองว่า

“คุณเป็นช่างไม้ คุณทำเก้าอี้ตัวหนึ่งออกมาแล้วไม่ดีก็ยังไม่เป็นไร เพราะไม่ดีแค่ตัวเดียว แต่ถ้าคุณเป็นนักเขียน
แล้วเขียนเรื่องที่ไม่ดีก็อาจทำให้คนที่อ่านเรื่องของคุณ ซึ่งมีเป็นจำนวนมากมองโลกในมุมที่ผิดไปได้”

นักเขียนที่ดีต้องยกระดับคนอ่านหรือแฟนหนังสือของตัวเองให้ก้าวหน้าในทางที่ดีขึ้นเรื่อยๆ และสุดท้ายคือการเคารพตัวเองและเคารพผู้อ่าน
นั่นก็คือเขียนในสิ่งที่สมเหตุสมผลให้สาระและแง่คิดต่อผู้อ่านผมถือว่าเป็นความจำเป็นของนักเขียนที่จะต้องรับผิดชอบต่องานที่ตัวเองทำขึ้นมา
โดยต้องคาดการณ์ล่วงหน้าได้ว่าสิ่งที่ตัวเองเขียนไปนั้นจะมีผลสะท้อนหรือปฏิกิริยาอย่างไรต่อสังคมบ้าง

และสำหรับคนที่อยากก้าวมาสู่จุดที่ประภัสสร เสวิกุล ได้ทำสำเร็จมาแล้ว เขาต้องมีอะไรบ้าง
สำหรับผม การฝึกฝนเป็นสิ่งที่สำคัญ ผมไม่เชื่อเรื่องพรสวรรค์ทุกอย่างอยู่ที่ความตั้งใจจริงของแต่ละคนว่าอยากจะทำอะไร
แล้วเขาทุ่มเทให้กับสิ่งที่เขาต้องการจะทำหรือต้องการจะเป็นหรือไม่ พรสวรรค์เป็นแค่คำที่เราเรียกขึ้นมา
สำหรับบางสิ่งบางอย่างซึ่งคนบางคนทำขึ้นมาเท่านั้น ไม่ว่าจะโดยบังเอิญหรือว่าเป็นครั้งคราวก็ตาม

แต่สิ่งที่มีความสำคัญและมีค่าที่สุดสำหรับชีวิตมนุษย์ก็คือ ความพยายามที่จะฝึกฝนตัวเองให้สามารถทำในสิ่งที่อยากเป็นและอยากทำให้ได้
และพยายามสร้างผลงานที่เป็นตัวเราให้ชัดเจนมากขึ้นให้ได้ โดยแสวงหาวิธีการทำหรือว่าหาความรู้เพิ่มเติม เพื่อให้สิ่งที่เราทำนั้นสัมฤทธิผล
พรแสวงจึงมีความสำคัญมากกว่า เพราะเป็นสิ่งที่เราสร้างได้ ฝึกได้ และสามารถทำให้เพิ่มพูนขึ้นมาได้

คุณมองความสำเร็จที่ผ่านมาจนถึงวันนี้อย่างไรค่ะ
ผมมองความสำเร็จเป็นเหมือนกับหินย้อยที่ค่อยๆ หยดลงมาซึ่งอาจต้องใช้เวลานานกว่าจะกลายมาเป็นถ้ำที่สวยงาม
ความสำเร็จก็เช่นกัน ต้องใช้เวลา ไม่ใช่แท่งคอนกรีตที่หล่อออกมาได้เลย การจะได้มาต้องมีความอดทน
มุ่งมั่น มีความรักและทุ่มเทในงานที่ตนเองรัก แล้วทำให้ดีที่สุด

นิยามความสำเร็จของแต่ละคนแตกต่างกัน สำหรับประภัสสร เสวิกุล เขามีความมุ่งมั่นในการพัฒนาตน
ความอดทนอย่างยิ่งยวด และความทุ่มเทอย่างจริงจัง และกระทำอย่างนั้นมาตลอดชีวิต ความสำเร็จย่อมมีรสชาติหอมหวานดั่งที่เขาเองได้รับในวันนี้
...หากต้องการประสบความสำเร็จในชีวิต เคล็ดลับเหล่านี้สามารถนำไปปรับใช้ได้แน่นอนค่ะ

KBeautifullife