ขี้เหล็ก ช่วยสงบประสาท แก้รังแค เหน็บชาและบวม

ขี้เหล็ก ช่วยสงบประสาท แก้รังแค เหน็บชาและบวม

ตีไม่แตก ตัวยาปริศนาโบราณ ปัจจุบันเราใช้เป็นผักปรุงอาหารพื้นบ้านที่รู้จักในชื่อ ขี้เหล็ก สมุนไพรชนิดนี้
จัดอยู่ในทำเนียบผักพื้นบ้านอันดับต้นๆ ที่คนไทยรู้จักนำมาปรุงอาหาร แต่ในแง่ของการนำมาทำยายังรู้จักน้อย

ตีไม่แตก/ขี้เหล็ก มีชื่อวิทยาศาสตร์ Cassia si amea Britt เป็นพืชในวงศ์ LEGUMINOSAE มีการศึกษาด้านฤทธิ์วิทยา
พบว่ามีฤทธิ์กดระบบประสาทส่วนกลาง ต้านการชัก แก้ปวด ขับปัสสาวะ ยับยั้งการหดเกร็งของลำไส้
ทำให้กล้ามเนื้อเรียบของลำไส้คลายตัว ทำให้กล้ามเนื้อเรียบคลายตัว ทำให้ระบาย ทำให้กล้ามเนื้อมดลูกคลายตัว
ลดความดันโลหิต ต้านแบคทีเรีย ต้านมาลาเรีย ต้านเชื้อรา กระตุ้นเชื้อรา ฆ่าแมลงกระตุ้นการจับกลุ่มกับเม็ดเลือด

พบว่า ขี้เหล็กมีสารสำคัญคือ barakol มีสรรพคุณช่วยให้นอนหลับ ถือเป็นยานอนหลับที่มีประสิทธิภาพดี
ซึ่งสอดคล้องกับการใช้ของหมอแผนไทย ที่จะแนะนำให้นำขี้เหล็กมาปรุงเป็นอาหารในช่วงเย็น
สำหรับผู้สูงวัยที่มีปัญหาเรื่องการนอนไม่หลับ หรือเครียด และยังเด่นในเรื่องของการขับถ่ายหรือแก้ท้องผูก

สรรพคุณของขี้เหล็กที่นำมาใช้ประโยชน์ในการรักษาโรคนั้น ระบุในตำรายาไทยไว้หลากหลายตำรับ
ใช้แก้อาการเบื่ออาหาร นอนไม่หลับ รักษาเบาหวาน เป็นยาระบาย และทุกส่วนของลำต้น
ก็สามารถนำมาใช้เป็นยารักษาโรคแตกต่างกันไปตามสรรพคุณ

อันตรายของการรับประทานยาขี้เหล็กในลักษณะที่นำใบขี้เหล็กไปตากแห้งแล้วบรรจุเป็นเม็ดนั้น
จะทำให้เกิดการเสื่อมและการตายของเซลล์ตับ หรือทำให้เกิดโรคภาวะตับอักเสบ ทำให้เกิดโรคตับได้

ฉะนั้นการใช้ขี้เหล็กอย่างปลอดภัย ต้องเลือกใบเพสลาดหรือตั้งแต่ยอดอ่อนถึงใบขนาดกลาง
และต้องนำไปต้มให้เดือดเทน้ำทิ้งก่อนสัก 2-3 น้ำ แล้วค่อยนำไปปรุงอาหาร หรือนำไปทำยา
วิธีการ แบบพื้นบ้านที่ต้องต้มน้ำทิ้งนี้เป็นการช่วยฆ่าฤทธิ์หรือทำลายสารที่เป็นอันตรายต่อตับได้นั่นเอง
และยังช่วยลดความขมลงด้วย

ในตำรายาไทยระบุส่วนที่ใช้ประโยชน์ ใบ แก้ระดูขาว ขับปัสสาวะ แก้นิ่ว แก้นอนไม่หลับ เป็นยาระบาย
แก้โรคเหน็บชา ใบรสขมถ่ายพรรดึก ถ่ายกระษัย บำรุงโลหิต ยอดอ่อน แก้โรคเบาหวานหมอแผนไทยนำมาใช้ภายนอก
บรรเทาอาการเหน็บชา แก้บวม โดยนำส่วนของใบขี้เหล็ก 2 กำมือ ใบแก้ว 1 กำมื อล้างให้สะอาดตำให้แหลก
ผสมสุรานำไปพอกหรือห่อผ้านึ่งพรมสุราทำเป็นลูกประคบ บรรเทาอาการเหน็บชาและขาบวมโบราณ
นำใบขี้เหล็กใส่ตุ่มบ่มมะม่วงที่ดิบๆ หรือกล้วยดิบๆ ให้สุกเร็ว

ดอก แก้นอนไม่หลับ แก้โลหิต แก้หืด แก้รังแค ขับพยาธิ เป็นยาระบาย เจริญอาหาร บำรุงประสาท ดอกขี้เหล็ก รสขม
ปรุงเป็นอาหารช่วยบรรเทาอาการนอนไม่หลับ สงบประสาท ช่วยระบายอ่อนๆ

ดอกขี้เหล็กใช้รักษารังแคได้ดีโดยผสมกับลูกมะกรูด ย่างไฟ 2 ลูก ต้องย่างให้มีรอยไหม้ที่ผิวลูกมะกรูดด้วย
โดยใช้ดอกขี้เหล็ก 2 ช้อนโต๊ะ พิมเสน 1ช้อนชา ปั่นผสมกัน เติมน้ำปูนใส 100 ซีซี ปั่นผสมให้เข้ากัน กรองคั้นเอาแต่น้ำ
จากนั้นนำน้ำมันมะกอกเติมผสม 60 100 ซีซี ผสมให้เข้ากันใช้หมักผมไว้ 20 นาที ก่อนสระผมทุกครั้ง จะบรรเทาอาการรังแคได้ดี

รากถ่ายพิษไข้ แก้ไข้กลับซ้ำ แก้ไข้หนาวร้อน เจริญไฟธาตุ แก้ชักในเด็ก แก้ไข้พิษสำแดง แก้โรคอันเกี่ยวกับธาตุ แก้เหน็บชา
บำรุงธาตุทางภาคใต้บางจังหวัดใช้รากขี้เหล็กผสมกับสารส้มทาแผลฝีหนอง

ต้น รักษาโรคผิวหนัง เป็นยาระบาย เปลือก แก้ริดสีดวง แก้กระษัย แก้พิษไข้ พิษเสมหะ ทำ ให้เส้นเอ็นหย่อนกระพี้ แก้ร้อน
กระสับกระส่าย ขับถ่ายโลหิตเสีย แก้กระษัย แก่น แก้กามโรค แก้ไฟ ธาตุพิการ ทำให้ตัวเย็น แก้เส้น แก้กระษัย แก้เหน็บชา
ฟอกโลหิตสตรี แก้เบาหวาน แก้โรคกำเดา

ฝัก แก้พิษไข้เพื่อปิตตะ ไข้เพื่อเสมหะ เปลือกฝัก แก้เส้นเอ็นพิการด่างไม้ แก้กระษัย แก้นิ่ว ขับปัสสาวะ ขับมุตกิด กัดเถาดาน
กัดเสมหะ กัดเมือกมันในลำไส้ ถ่ายเส้นเอ็นให้หย่อน ทั้งห้าถ่ายพิษกระษัย ถ่ายพิษไข้ พิษเสมหะ บำรุงน้ำดี ถ่ายโลหิต

ไม่ระบุส่วนที่ใช้ แก้เสมหะ แก้โลหิตกำ เดา เจริญไฟธาตุ แก้บวม แก้จุกเสียด แก้กระษัย ขับถ่ายอุจจาระ
บำรุงน้ำดี ขับปัสสา วะ แก้ไตพิการ ขับพิษโลหิต

ขี้เหล็กเป็นพืชผักสมุนไพรที่หาได้ง่ายตาม ตลาดสดหรือแม้แต่ร้านข้าวแกง ซึ่งมีแกงขี้เหล็กอยู่ 2แบบ
คือ แกงแบบใส่กะทิตามนิยม ของคนภาคกลางหรือภาคใต้ และแกงที่ใส่ย่า นางตามแบบฉบับของคนเหนือและอีสาน
ชอบ แบบไหนก็เลือกได้ตามความชอบ

ต้องบอกว่าขี้เหล็กถือเป็นหนึ่งในยาสมุนไพรที่นำมาใช้ในรูปแบบอาหารที่ได้ผลดีในแง่ของการรักษา

ที่มา : หนังสือพิมพ์ไทยโพสต์